«Βόμβα» το δημογραφικό: 766 σχολεία αναστέλλουν τη λειτουργία τους- Αρνητικό ρεκόρ για τα «πρωτάκια»

Σχολεία που κλείνουν, «πρωτάκια» που δεν θα γεμίσουν τις σχολικές αίθουσες αφού δεν γεννήθηκαν ποτέ, γονείς που ακροβατούν ανάμεσα στην υπογονιμότητα και την ακρίβεια. Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί με το δημογραφικό στη χώρα μας να δέχεται χρόνο με το χρόνο, ακόμα μεγαλύτερο πλήγμα. Πάνω από 760 σχολεία έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά, αφού οι εξαιρετικά μειωμένοι δείκτες της τεκνοποίησης, φέρνουν σημαντικά κενά.

Σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού  ο αριθμός των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχει μειωθεί περισσότερο από 111.000 τα τελευταία επτά χρόνια. Σε σχέση με το 2018 προκύπτει μια μείωση της τάξεως του 19%. Ένα ζήτημα το οποίο χαρακτηρίζει «βόμβα» και παρακολουθεί με ιδιαίτερο προβληματισμό και η ΟΛΜΕ, μας λέει ο κύριος Νεκτάριος Κορδής, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου…

«Κοιτάξτε, είναι συνδυασμός και του δημογραφικού προφανώς το κλείσιμο των σχολείων. Με βάση το υπουργείο, πέρυσι ήταν 762 σε αναστολή, φέτος είναι 766. Είναι τέσσερα παραπάνω από πέρυσι. Είναι πάρα πολλά. Και είναι κυρίως σε Ήπειρο, Δυτική Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία, ενώ υπάρχουν κάποια ακόμα και σε αστικά κέντρα. Αττική και Θεσσαλονίκη.
Σκεφτείτε ότι το 2010 είχαμε 115.000 εγγραφές στην πρώτη δημοτικού και το 2024 είχαμε 71.181. Δηλαδή, μέσα σε 15 χρόνια, χάσαμε το 40% των παιδιών της πρώτης δημοτικού. Αναφέρω το 2010 γιατί, θυμάστε, τότε ξεκίνησε η κρίση. Τώρα λοιπόν, 15 χρόνια μετά, καταγράφουμε μια μείωση 40%.»
Τα σχολεία που αναστέλλουν τη λειτουργία τους για το σχολικό έτος 2025-2026 (τα περισσότερα είναι δημοτικά σχολεία, αν και τα κλεισίματα αυξάνονται σε όλες τις βαθμίδες), είναι δεκάδες σε αρκετές περιφέρειες. Ας δούμε ενδεικτικά κάποιες από αυτές:

1) Κεντρική Μακεδονία

• 41 Δημοτικά σχολεία και 92 Νηπιαγωγεία
• Ειδικά στη Θεσσαλονίκη, 51 σχολικές μονάδες (19 Δημοτικά και 32 Νηπιαγωγεία) δεν θα λειτουργήσουν.

2) Δυτική Μακεδονία

Αναστέλλεται η λειτουργία 9 Δημοτικών και 20 Νηπιαγωγείων για το ίδιο σχολικό έτος.

3) Ήπειρος

Κλείνουν συνολικά 38 σχολικές μονάδες: 25 Νηπιαγωγεία και 13 Δημοτικά στους τέσσερις νομούς της περιφέρειας (Ιωαννίνων, Άρτας, Πρέβεζας, Θεσπρωτίας).

4) Πελοπόννησος

15 Δημοτικά και 22 Νηπιαγωγεία τίθενται σε αναστολή λειτουργίας.

5) Δωδεκάνησα

Σε 4 Νηπιαγωγεία και 5 Δημοτικά Σχολεία δεν θα χτυπήσει το σχολικό κουδούνι.

6) Κυκλάδες

4 σχολεία στις Κυκλάδες βάζουν «λουκέτο» για το σχολικό έτος 2025-2026. Πρόκειται για ένα Δημοτικό και δύο Νηπιαγωγεία στη Νάξο, καθώς και ένα Νηπιαγωγείο στην Κέα. Όλα βρίσκονται σε μικρούς οικισμούς, μακριά από τις πρωτεύουσες ή τα μεγαλύτερα χωριά των νησιών.

Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι στο θέμα αναφέρθηκε, κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Αν. Τασούλα, η υπουργός Παιδείας,Σοφία Ζαχαράκη , η οποία τόνισε τη μεγάλη πρόκληση του δημογραφικού ζητήματος, επισημαίνοντας τη μείωση του αριθμού γεννήσεων, η οποία στη συνέχεια αποτυπώνεται στον αριθμό φοιτούντων μαθητών στα σχολεία.

Μάλιστα, τα κλεισίματα, τα οποία αντιστοιχούν σε περισσότερο από το 5% των σχολείων της χώρας,(766 από τα 14.857), εκτείνονται πέρα ​​από απομακρυσμένα χωριά και νησιά, επηρεάζοντας περιοχές της περιφέρειας Αττικής, που περιλαμβάνουν ακόμη και την Αθήνα, όπου οι αξιωματούχοι προειδοποιούν για «κατάρρευση των δημογραφικών στοιχείων»,αναφέρεται σε δημοσίευμα των Financial Times.

ΟΛΜΕ: «Το 2035 θα έχουμε χάσει το 29% των σχολικών μονάδων- Δηλαδή 400.000 μαθητές σε μια δεκαετία»

Τα φετινά 71.181 «πρωτάκια», είναι τα λιγότερα, στη σύγχρονη ιστορία της χώρα μας. Για την ακρίβεια, σε σχέση με το 2010 και τις 115.000 –την τελευταία χρονιά κατά την οποία το λεγόμενο «φυσικό ισοζύγιο», δηλαδή η αναλογία γεννήσεων προς θανάτους, ήταν θετικό- έχουν «χαθεί» περίπου 4 στα 10 «πρωτάκια» από τις σχολικές αίθουσες. Παρόμοια είναι η εικόνα και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Εκεί οι εγγραφές νέων μαθητών στην Α' Γυμνασίου παρουσιάζουν σταθερά πτώση, αγγίζοντας -σύμφωνα με εκτιμήσεις- το 20%. Και η κατάσταση επιδεινώνεται χρόνο με το χρόνο, επισημαίνει ο κύριος Κορδής…

«Πέρυσι, τη χρονιά δηλαδή που έκλεισε τον Ιούνιο, είχαμε εγγεγραμμένους περίπου 1.493.000μαθητές. Αυτοί ήταν οι εγγεγραμμένοι, όχι οι φοιτήσαντες. Αυτοί που είχαν δικαίωμα εγγραφής. Οι φοιτήσαντες είναι λιγότεροι κατά 100.000. Φέτος, οι μαθητές που είναι εγγεγραμμένοι αυτή τη στιγμή, είναι κοντά στο 1.200.000. Μέσα σε μία χρονιά έχουμε 200.000 λιγότερες εγγραφές μαθητών. Βέβαια είναι και μαθητές ενήλικοι, είναι και μαθητές που οι γονείς τους έφυγαν από την Ελλάδα λόγω κρίσης αλλά είναι προφανώς και το δημογραφικό στη μέση. 
Σκεφτείτε πως σχετική μελέτη του ΙΟΒΕ, λέει ότι σε 10 χρόνια από σήμερα, δηλαδή το 2035, θα έχουμε χάσει το 29% των σχολικών μονάδων. Δηλαδή θα έχουμε χάσει 400.000 μαθητές σε μία δεκαετία. Και βλέπετε πόσο ραγδαία είναι η επιδείνωση.  Μέσα σε δέκα χρόνια από σήμερα, το ένα τρίτο των σχολείων θα έχει εξαφανιστεί. Άρα το 766 (σχολεία σε αναστολή) θα είναι αστείο.»
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί. Το έτος που μας πέρασε, γεννήθηκαν 69.675 παιδιά και καταγράφηκαν 128.259 θάνατοι. Δηλαδή 1 νεογέννητο για κάθε 1,8 νεκρό. Κι αυτή η εικόνα, που διαρκώς βαίνει επιδεινούμενη, αποτυπώνεται στα χαρτιά από το 2011 μέχρι και σήμερα. Οι ληξιαρχικές πράξεις θανάτου είναι περισσότερες από εκείνες των γεννήσεων…

Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και της Eurostat. Η Ελλάδα γερνάει. Όπως φαίνεται και στα διαγράμματα, εκτιμάται πως το 2050 ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας θα πέσει στα 8.812.069, ενώ σε βάθος επιπλέον πενήντα ετών, δηλαδή το 2100, ο ελληνικός πληθυσμός θα έχει μειωθεί κι άλλο κατά περίπου 2.500.000. Για την ακρίβεια, θα αγγίζει τα μόλις 6.275.577.

Προσέγγιση του ΟΗΕ (United Nations) – Δεδομένα έως το 2100

Από τον ΟΗΕ μέσω της πλατφόρμας danso.info

«Τι να πούμε… Με την απογραφή του 2021, στις ηλικίες 0-9 έχουμε μείωση 16,3% από το 2011 μέχρι το 2021, μέσα σε 10 χρόνια. Εδώ μιλάμε για μία βόμβα. Δηλαδή, αν σκεφτείς ότι ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού, δηλαδή η αναλογία των άνω των 65, σε σχέση με αυτούς που είναι από 0 έως 14 ετών, παρουσίασε αύξηση 32%, από το 2011 μέχρι το 2023, αντιλαμβάνεσαι το μέγεθος του προβλήματος. Μέσα σε 12 χρόνια, ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού αυξήθηκε κατά 32%! Αυτό σημαίνει ότι η χώρα γερνάει. Γερνάει ραγδαία. 
Και μπορεί τα σχολεία που κλείνουν σε αρκετές περιπτώσεις να είναι μονοθέσια, όμως μικρή σημασία έχει. Αν σ’ ένα χωριουδάκι παρακολουθούν μάθημα πέντε μαθητές και το κλείνεις, που θα πάνε αυτά τα παιδιά, τι θα κάνουν οι γονείς τους; Και μη ξεχνάμε πως πολλά σχολεία «χάνουν» τμήματα. Από δωδεκαθέσια, γίνονται δεκαθέσια για παράδειγμα ή εξαθέσια.»…σημειώνει με νόημα ο κύριος Νεκτάριος Κορδής.

Υπογονιμότητα και ακρίβεια: Δύο παράγοντες που εμποδίζουν τη γέννηση παιδιών

Σ΄ένα πολυπαραγοντικό θέμα όμως όπως είναι το δημογραφικό, υπάρχουν πολλά στοιχεία που παίζουν ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα της εξίσωσης. Η υπογονιμότητα είναι ένα από αυτά. Εκτιμάται λοιπόν, ότι

• η υπογονιμότητα πλήττει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, αγγίζοντας περίπου ένα στα πέντε ζευγάρια, με
• τον αριθμό των υπογόνιμων ζευγαριών στην Ελλάδα να κυμαίνεται μεταξύ 300.000 και 350.000.

Ένα πρόβλημα που οδηγεί σε σημαντικά κοινωνικά, οικονομικά και ψυχολογικά προβλήματα. Η ανάλυση του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, που ασχολείται με το θέμα της υπογεννητικότητας αλλά και της υπογονιμότητας, ρίχνει φως σ’ ένα ζήτημα που θα «σημαδέψει» ακόμα περισσότερο τη χώρα μας, τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με αυτήν, η Ελλάδα μετατρέπεται ταχύτατα σε μια γερασμένη κοινωνία, αφού οι γεννήσεις καταρρέουν.

• Το 2023 καταγράφηκαν μόλις 72.300 γεννήσεις, σχεδόν οι μισές σε σχέση με την περίοδο 1951-1970.
• Η γονιμότητα έχει πέσει στα 1,3-1,4 παιδιά ανά γυναίκα, πολύ κάτω από το όριο αναπαραγωγής (2,07), καθιστώντας την Ελλάδα μία από τις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ε.Ε.
• Επιπλέον, αυξάνεται συνεχώς η ατεκνία, με περίπου 1 στους 5 να μην αποκτά καθόλου παιδιά.

Αλλά και η ακρίβεια που μαστίζει τα ελληνικά νοικοκυριά, παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην απόφαση ενός ζευγαριού να μην κάνει παιδιά ή να κάνει -για παράδειγμα- μόνον ένα. Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία της έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών (2023) της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), σύμφωνα με τα οποία, το κόστος ανατροφής ενός παιδιού στην Ελλάδα μπορεί να φτάσει περίπου τα 200.000 ευρώ, μέχρι την ενηλικίωσή του. Κι αυτό, προ διετίας.

Ένα ποσό το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων:

• Βασικά έξοδα: Διατροφή, ένδυση, υγειονομική περίθαλψη
• Εκπαίδευση: Σχολικά είδη, φροντιστήρια
• Εξωσχολικές δραστηριότητες: Αθλητικά, μουσικά, γλωσσικά μαθήματα